"Elementarz" to podręcznik do nauki czytania i pisania przeznaczony dla dzieci we wczesnym wieku szkolnym. Po raz pierwszy wydany został w 1910 roku jako "Nauka czytania i pisania" a do roku 1999 powstało aż 80 wydań w różnych wersjach.
W ostatecznej formie, obowiązującej po dziś dzień, a wydanej już po śmierci Falskiego, "Elemenatrz" składa się z ponad 160 stron, na których znaleźć można teksty znanych pisarzy, np. Aleksandra Fredry czy Juliusza Tuwima. Wszystko to okraszone tradycyjnymi grafikami.
"Ala ma Asa" na początek przygody z czytaniem
To właśnie zdanie "Ala ma Asa" było zapewne najczęściej powtarzane w każdym domu, w którym rozpoczęła się nauka czytania. Proste, nieskomplikowane zdania, litery przedstawione za pomocą pisma kaligraficznego, a do tego rymowanki i wierszyki ułatwiały najmłodszym zdobywanie nowej wiedzy.
W podręczniku zawarto zarówno elementy nauki metodą literkowo-głoskową jak i elementy metody syntetycznej, która okrył sam Falski. To pokłosie jego spostrzeżeń dotyczących tego, że czytający w pierwszej kolejności zwracają uwagę na początek i koniec, a dopiero później zauważają środek i wyróżniające się litery.
Nic dziwnego, że podręcznik wydany został łącznie w ponad 17 milionach egzemplarzy i choć teraz powoli wychodzi już z użycia, to wydania sukcesywnie są wznawiane.
Kim był autor "Elementarza"?
"Elementarz" przygotowany został przez Mariana Falskiego, polskiego pedagoga i działacza oświatowego, a zarazem specjalistę w dziedzinie organizacji szkolnictwa. Falski pochodził z Kresów, z okolic Słucza.
W 1903 roku wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej, w której organizował i brał udział w strajkach szkolnych. Po rozpadzie PPS został aresztowany i w Cytadelii za spiskowanie przeciwko caratowi, po czym wydalono go z Rosji.
Marian Falski przeniósł się do Krakowa, gdzie rozpoczął pracę jako nauczyciel, a następnie podjął studia psychologiczne i pedagogiczne. Tu też zrobił doktorat z psychologii czytania.
W latach 1919–1939 pracował w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Był ekspertem Ligi Narodów ds. oświaty w Chinach i czynnie współpracował z ZNP. W 1954 objął profesurę w Polskiej Akademii Nauk, a od 1958 został kierownikiem Pracowni Ustroju i Organizacji Oświaty PAN.
